برای بیــدار کــردن عقــل جمعــی، چــاره ای جــز مشــاوره و مناظــره نیســت».

(پاســخ رهبــری بــه نامــه جمعــی از دانــش آموختــگان و پژوهشــگران حــوزه علمیــه در مــورد کرســی هــای نظریــه پــردازی)16/11/1381

شیوه نامه اجرایی برگزاری لیگ مناظره (اندیشوران جوان)– پاییز 95

مقدمه:

ادْعُ إِلِى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ

باحكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به [شيوه‏اى] كه نيكوتر است مجادله نماى در حقيقت پروردگار تو به [حال] كسى كه از راه او منحرف شده داناتر و او به [حال] راه‏يافتگان [نيز] داناتر است.

خداوند متعال فطرت حق جوی انسانها را به گونه ای سرشته است که برای پیدا کردن حقیقت و حفظ و ترویج آن بالاترین سعی خود را به کار می گیرند .این تلاشها همچون یک رود جاری تا به امروز و تا همیشه تاریخ جریان خواهد داشت. در این مسیر ساده ترین راه رسیدن به حقایق و ایده های مطلوب آدمی همانا شنیدن سخن دیگران و اندیشه پیرامون نظرات صادره شده از سوی هم نوعان است. به همین لحاظ تمدن های بشری در سایه تبادل اندیشه ها و نهادینه شدن آنها در بستر تاریخ، شکل یافته است.

بنابراین تاریخ زندگی بشر مملو از تلاش و سعی و اهتمام صاحبان رأی و اندیشه است که هریک برای اثبات منطق گفتار خود با معیار صدق و حقیقت به برهان و استدلال دست زده اند و شکی نیست که این تلاش ها موجب شده است معارف بشری تعالی یابد و بر همین اساس است که رویارویی اندیشه ها ، در قالب گفتگو و مناظره موجب پیدایش ایده های نوین می گردد. بنابر این باید قالب مناظره و آداب گفتگو را به درستی شناخت و از آن بهره بیشتری برد.

رهبر معظم انقلاب:«مناظره و نظریه‌پردازی‌ در چارچوب‌ محکمات‌ اسلام‌ و با رعایت‌ اخلاق‌ و منطق‌ علمی‌، یک‌ ارزش‌ دیرینه‌ در فرهنگ‌ اسلام‌ و یک‌ روال‌ جاری‌ در حوزه‌های‌ علمیه‌ بوده‌ است‌ و تاریخ‌ فقه‌، اصول‌، و سایر معارف‌ دینی‌ ما اعم‌ از عقلی‌ و نقلی‌، سرشار از مناظره و نظریه‌پردازی‌ است‌.»

رهبر معظم انقلاب:«عزیزان من! روى مسایل فکر کنید تا به نتیجه برسید. نهضت آزاد فکرى‌‌‌‌‌‌اى که من پیشنهاد کردم در دانشگاه و حوزه راه بیفتد، براى همین است. تریبون‌‌‌‌هاى آزاد بگذارند و با هم بحث کنند؛ منتها نه متعصبانه و لجوجانه و تحریک شده به وسیله‌‌ى جریانات‌سیاسى و احزاب‌سیاسى که فقط به فکر مقاصد خودشان هستند.

زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﺧﺘﻼفﻧﻈﺮﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد،ﻣﺜﻼً دوﻧﻔﺮ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ مسئله ای ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﻗﺎﻧﻊ ﮐﻨﻨﺪ، ﯾﺎ دو ﻧﻔﺮ ﮐﻪ در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮﻋﯽ اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ دارﻧﺪ و ﺑﺤﺚ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، از ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎﯾﯽ اﺳﺘﻔﺎده میﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﺑﺴﯿﺎري از ﻣﻮاﻗﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن آﮔﺎﻫﯽ ﻧـﺪارﻧـﺪ. ﻣـﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻧﻤﯽداﻧﯿﻢ در ﺣﺎل ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮدن ﺗﺮﻓﻨﺪﻫﺎﯾﯽ ﻫﺴﺘﯿﻢ و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰﻫﺎﯾﯽ داوري ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ. در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﯾـﮏ ﻧـﻔـﺮ ﭘﯿﺮوز ﺷﺪه و دﯾﮕﺮي ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده اﺳﺖ، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﯽ در ﭘﺲ آن رخ داده اﺳﺖ.

اهداف:

1-رشد و شکوفایی فرهنگ گفت وگو
۲- زمینه سازی برای شکل گیری تفکر خلاق و نقاد در میان دانشجویان
۳- ایجاد انگیزه در جامعه جهت گرایش به ارتقاء دانش و آگاهی
۴- آموزش مسائل و مطالب علمی به صورت جذاب، قابل پذیرش و اثربخش
۵- تمرین و تقویت فعالیتهای گروهی منسجم و هدفمند

6-کمک به رشد عقلانیت و منطق گفتگو در بین جوانان

7-کمک به رشد و تربیت عناصر جوان انقلابی

جامعه مخاطبین لیگ مناظره:

سطح 1:

کلیه دانشجویان بسیجی دانشگاهای سطح استان فارس می توانند به صورت گروه های 2 نفره در این مسابقات شرکت نمایند.

سطح 2:

کلیه دانشجویان دانشگاه های استان فارس می توانند به صورت گروه های 2 نفره در این مسابقات شرکت نمایند

تبصره: در سطح 2 مسابقات هیچ گروهی نمیتواند به نمایندگی یک گروه یا تشکل در مسابقات شرکت کنند.بلکه بایستی به صورت انفرادی و با شخصیت حقیقی شرکت نمایند.

مخاطبین:

در این مسابقات کلیه دانشجویان دانشگاه های استان فارس میتوانند حضور داشته باشند.

تبصره: شرکت کنندگان نمیتواند به نمایندگی یک گروه یا تشکل در مسابقات شرکت کنند.

شیوه اجرای لیگ مناظره
۲- هر گروه متشکل از ۴ نفر عضو دانشجو (در کلیه مقاطع) و یک سرپرست یا مربی است.
۳- سرپرست گروه می بایست عضو هیأت علمی یا یکی از دانش آموختگان با تجربه از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی کشور باشد.
۴- هر ۴ عضو گروه به کار تحقیق اهتمام دارند اما از هر گروه فقط ۲ نفر به عنوان مناظره کننده در مسابقه شرکت میکنند.
۵- زمان هر مناظره در مجموع ۳۲ دقیقه است که به صورت یک فرصت ۶ دقیقه ای، جهت طرح مسأله، دو فرصت ۳ دقیقه ای جهت دفاع و یک فرصت ۴ دقیقه ای جهت نتیجه گیری برای هر گروه تفکیک شده است.
۶- هر مناظره توسط ۳ داور قضاوت میشود.
۷- مناظره به صورت حذفی است و این شیوه تا رسیدن به ۲ گروه برای مسابقه‌ی نهایی ادامه دارد.
۸- موضوعات مناظره توسط شورای علمی تصویب شده و به قید قرعه برای هر مسابقه تعیین میگردد.
۹- جایگاه هر گروه در نقش مخالف یا موافق در صورت امکان با توافق گروهها با یکدیگر و در غیر اینصورت به قید قرعه تعیین میشود.
۱۰- پیش از مسابقه آموزشهای لازم به شرکت کنندگان داده میشود.
۱۱- آئین نامه های مربوطه (برگزاری و داوری) در بخش آئین نامه ها قرار دارد.

آیین نامه اجرایی مناظرات دانشجویی:

ماده یک: تعاریف

۱-۱ مناظره: در ادب فارسی عبارت است از مباحثه و مجادله کردن برای آشکار کردن حق و صواب. مناظره عبارت است از گفتگو و نکته بینی رو در رو با استفاده از روش رسمی استدلال تعاملی و به کار گیری شواهد و مدارک .

۱-۲ تیم مناظره: گروهی است متشکل از چهار عضو دانشجو به همراه یک سرپرست که عضو هیات علمی می باشد. هر تیم دارای دو عضو مناظره کننده و دو عضو محقق می باشد.

۱-۳ مناظره کنندگان: اعضایی از تیم که در فن بیان، سخنرانی،به کارگیری اصول منطقی، استدلال و… دارای توانایی و مهارت بوده و در صحنه مناظره به عنوان سخنران حاضر می شوند.

۱-۴ محققان: اعضایی از تیم که در زمینه تحقیق و پژوهش از معلومات و دانش وسیع‌تری برخوردارند. این افراد موظفند منابع، اطلاعات و محتوای لازم برای هر مناظره را در اختیار گروه قرار دهند.

۱-۵ سرپرست گروه: سرپرست گروه عضوی است از اعضای هیات علمی دانشگاه ها، موسسات و مراکز آموزش عالی کشورکه موظف است اعضای تیم را با توجه به توانمندی هایشان هدایت و راهبری کند.

۱-۶ داوران: تعدادی از اعضاء هیأت علمی دانشگاه ها، موسسات و مراکز آموزش عالی کشور که مسئولیت قضاوت و ارزیابی تیم های مناظره کننده را تنها بر اساس اصول و قواعد مناظره بدون جانبداری و تعصب نسبت به آراء و نظرات ارائه شده به عهده داشته و تیم برتر را مشخص می نمایند.

۱-۷ رییس جلسه: این فرد وظیفه مدیریت و برگزاری جلسات مناظره بر اساس قوانین و آئین نامه برگزاری مسابقات و همچنین اداره مسابقه، معرفی تیم ها، نظارت بر رعایت نوبت در سخنرانی ها و … را به عهده دارد. نگهداری زمان سخنرانی‌ها نیز به عهده رئیس جلسه می‌باشد.

رییس جلسه می‌بایست در ابتدای هر مسابقه خلاصه‌ای در مورد چگونگی اجرای مسابقه، زمان سخنرانی‌ها، معرفی داوران، گروه‌های شرکت‌کننده و گزاره مسابقه به شنوندگان ارایه نماید.

ماده دو: خط مشی مسابقات

۲-۱ التزام به اخلاق علمی در نقد و نقل آرا، اشخاص و آثار

۲-۲ پرهیز از ورود در نزاع های غیر علمی و مجادلات روزمره و مرسوم

۲-۳ اهتمام به روزآمدی و کارایی مباحث، نقل ها و منابع

۲-۴ اهتمام به واقعی بودن دفاع از موضوعات ( در حد امکان)

ماده سه: شرایط ، ویژگی ها و وظایف تیم ها

۳-۱ ارائه گواهی اشتغال به تحصیل یا کارت دانشجویی برای اعضای گروه‌ها

۳-۲ تکمیل فرم مشخصات فردی برای همه اعضای تیم به همراه یک قطعه عکس

۳-۳ شرکت در کلیه جلسات آموزشی و توجیهی مسابقات الزامی است.

۳-۴ حضور سرپرست یا یکی از اعضای گروه در مراسم قرعه‌کشی مسابقات الزامی است.

۳-۵ تیم‌های شرکت‌کننده در این مسابقات از دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها و مراکز آموزش عالی سراسر کشور می‌باشند که می‌توانند به نمایندگی از آنها یا به صورت آزاد در این مسابقات شرکت نمایند.

۳-۶ محدودیتی برای رشته‌ها و مقاطع تحصیلی‌اعضای یک گروه‌ وجود ندارد. (تنوع رشته و مقطع تحصیلی)

۳-۷ هر تیم متشکل از ۴ دانشجو به همراه یک سرپرست می‌باشد.

۳-۸ سرپرست تیم موظف است قبل از هر مسابقه و در زمان تعیین شده اسامی ۲ نفرعضو مناظره‌کننده را به کمیته اجرایی مسابقات اعلام نماید.

تبصره۱ : ۲ نفر عضو مناظره‌کننده می‌توانند از هر مسابقه به مسابقه دیگر تغییر کنند، اما در طول برگزاری یک مسابقه به هیچ وجه امکان تغییر، تعویض و… برای مناظره کنندگانی که اسامی آنها اعلام شده وجود ندارد.

تبصره ۲: همراه بردن کتاب، جزوه، نقشه، موبایل، تبلت و…به محل سخنرانی تخلف محسوب شده و به تشخیص رییس هیأت داوران باعث کسر ۵۰ تا ۱۰۰ امتیاز از گروه متخلف خواهد شد.

۳-۹ دو نفر عضو محقق در زمان مسابقه، در جایگاه تعیین شده و روبه‌روی جایگاه ۲ عضو مناظره‌کننده گروه خود قرار گرفته و می‌توانند حداکثر ۲ یادداشت به هم گروهی‌های خود بدهند.

تبصره ۱:محققان فقط می‌توانند در زمان‌های دوم و سوم سخنرانی و با اجازه رییس جلسه برگه یادداشت را به هم‌گروهی‌های خود تحویل دهند.

تبصره۲: همکاری محققان با مناظره کنندگان در طول مسابقه فقط به تحویل ۲ برگه یادداشت در فرم مشخص شده از سوی دبیرخانه مسابقات و بدون گفتگو، مشورت و برقراری سایر کانال‌های ارتباطی انجام می‌شود.

۳-۱۰ سرپرست گروه یا یکی از اعضا موظف است قبل از شروع هر مسابقه، فرم چکیده مسابقات را که شامل شیوه طرح مساله، روش، نتیجه گیری و منابع استفاده شده است را درحد ۳۰۰ کلمه، حداکثر یک صفحه، به کمیته اجرایی مسابقات تحویل دهد.

۳-۱۱ مناظره‌کنندگان و محققان به هیچ وجه نمی‌توانند در زمان مناظره از اینترنت، لپ‌تاپ، تبلت، تلفن همراه و…استفاده کرده و یا از حاضرین در جلسه و سرپرست خود کمک بگیرند.

ماده چهار: موارد لازم الاجرا

۴-۱ مناظره‌کنندگان می‌بایست نسبت به ساختار و ارائه یک بحث شفاهی منسجم، احاطه و اشراف داشته باشند.

۴-۲ مناظره‌کنندگان باید بدانند چگونه از نکات منطقی و نقل قول‌های واقعی استفاده کنند.

۴-۳ قدرت استدلال مناظره‌کنندگان باید به صورتی باشد که بتوانند در هر دو جایگاه موافق و مخالف به ارائه سخنرانی بپردازند.

۴-۴ مناظره‌کنندگان باید از ورود به هرگونه تقابل فردی اجتناب کنند و تنها به بیان شواهد و مدارک مستدل در بحث بپردازند.

۴-۵ مناظره‌کنندگان باید واضح، منظم،آرام، منطقی و در زمان مقرر شده به ارائه سخنرانی بپردازند.

۴-۶ مناظره‌کنندگان می‌بایست در زمان اعلام شده از سوی رییس جلسه به سخنرانی خود پایان دهند.

۴-۷ مناظره‌کنندگان می‌بایست توجه داشته باشند که زمان اضافه آنها در هر سخنرانی ذخیره نشده و امکان استفاده از آن برای هم‌گروهی و اضافه شدن به زمان دیگر نخواهد‌بود.

۴-۸ مناظره‌کنندگان می‌بایست قضاوت هیأت داوران را به عنوان نتیجه قطعی قلمداد نمایند.

۴-۹ سخنرانان یک گروه نمی توانند به صورت متوالی صحبت کنند.

ماده پنج: ساختار اجرای مسابقات

قرائت کلام الله مجید
اعلام برنامه توسط رئیس جلسه (کلیاتی در مورد چگونگی برگزاری مناظره، معرفی هیات داوران و اعلام موضوع)
دعوت از تیم ها جهت قرار گرفتن در جایگاه و معرفی آنها
اعلام شروع مناظره توسط رئیس جلسه
ساختاراجرای مناظره:
طرح مسئله توسط تیم موافق( سخنران اول موافق) ۶ دقیقه ( زنگ هشدار و پایان در دقایق ۵ و ۶ )
طرح مسئله توسط تیم مخالف ( سخنران اول مخالف) ۶ دقیقه ( زنگ هشدار و پایان در دقایق ۵ و ۶ )
زنگ پایان سخنرانی اول
دفاع تیم موافق( سخنران دوم موافق) ۳ دقیقه ( زنگ هشدار و پایان در دقایق ۲ و ۳ )
دفاع تیم مخالف ( سخنران دوم مخالف) ۳ دقیقه ( زنگ هشدار و پایان در دقایق ۲ و ۳ )
زنگ پایان سخنرانی دوم
دفاع تیم موافق( سخنران اول موافق) ۳ دقیقه ( زنگ هشدار و پایان در دقایق ۲ و ۳ )
دفاع تیم مخالف (سخنران اول مخالف) ۳ دقیقه ( زنگ هشدار و پایان در دقایق ۲ و ۳ )
زنگ پایان سخنرانی سوم
نتیجه گیری تیم موافق ( سخنران دوم موافق) ۴ دقیقه ( زنگ هشدار و پایان در دقایق ۳ و ۴ )
نتیجه گیری تیم مخالف( سخنران دوم مخالف) ۴ دقیقه ( زنگ هشدار و پایان در دقایق ۳ و ۴ )
زنگ پایان مناظره
اعلام خاتمه مسابقه توسط رئیس جلسه

۱۰-۱۵ دقیقه تنفس جهت اعلام نتیجه توسط هیات داوران
اعلام رای هیات داوران و امتیازات و نام برنده توسط رئیس جلسه
خاتمه مسابقه
ماده شش: نحوه امتیاز دهی و مهم­ترین معیارهای کسب امتیاز

حداکثر امتیازی که توسط یک تیم از هر داور کسب می‌شود ۲۰۰ و در مجموع هیات داوران ۶۰۰ می‌باشد.
پس از صدور رای نهایی توسط هیات داوران، هیچ‌گونه اعتراضی پذیرفته نیست.
مهم­ترین معیارهای امتیاز‌دهی به شرح ذیل می‌باشد:

شرایط و ضوابط مندرج در آئین‌نامه مسابقات
برنامه‌ریزی، هماهنگی و انسجام تیمی
رعایت اخلاق مناظره علمی و احترام به آرا و نظرات مخالف
طی کردن فرایندی علمی و مستدل از طرح مسئله تا نتیجه‌گیری
فن بیان و رعایت نکات دستوری
احاطه و اشراف نسبت به موضوع مورد بحث
استفاده از چارچوب منطقی در بحث
خلاقیت در طرح مسئله، تعاریف و نتیجه‌گیری در طول سخنرانی
نکته: سایر معیارهای امتیازدهی به همراه زیر عنوان های آن، در آیین‌نامه داوری آورده شده است.

موضوعات احتمالی مناظرات:

محورها و موضوعات مسابقات سخنرانی:

ü جدایی دین از سیاست

ü بیداری اسلامی

ü دانشجو موذن جامعه

ü دانشجوی سیب زمینی نیست

ü انقلابی بودن و انقلابی ماندن

ü بسیج دانشجویی باید ها و نباید ها

ü روابط عاشقانه پیش از ازدواج(مفید یا مضر)

ü توسعه اقتصادی بر توسعه سیاسی مقدم تر است؟

ü فمنیسم(آیا در ایران تبعیض نژاد جنسیتی وجود دارد؟)

ü تهاجم فرهنگی(توهم یا واقعیت)

ü مذاکره ایران با آمریکا(آری یا خیر)

ü عدالت اجتماعی

ü ماهواره (تکنولوژی علمی یا سلاح جنگی )

ü طرح تحول سلامت باعث تقویت عدالت در نظام سلامت است

ü آزادی بیان(آزادی یا بی اخلاقی)

ü تاثیرات بر جام بر اقتصاد(مشکلات کنونی اقتصادی جامعه، نتیجه تحریم ها است یا ...؟)

ü اقتصاد مقاومتی (جنس با کیفیت خارجی یا حمایت از تولید ملی)

ü تهدید ها و فرصت های فرهنگی در دانشگاه ها

ü قراردادهای جدید نفتی

ü نرمش قهرمانانه یا سازشکاری با آمریکا

ü مفاسد اقتصادی(زمینه ها و....)

ü انقلابی گری در حوضع توسعه و پیشرفت

ü اقتصاد مقاومتی در افدام و عمل

ü مدیریت جهادی

ü تولید علم و جنبش نرم افزاری

ü اشتغال دانش بنیان

ü توسعه پایدار

ü حجاب

ü اعتدال یا افراط

ü استکبار ستیزی

ü تمدن نوین اسلامی( تمدن سازی نوین، جنبش نرم افزاری، تحول در علوم انسانی، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت)

ü اقتصاد مقاومتی(استحکام درونی قدرت، رشد درون زا، استقلال ملی، جنگ تمام عیار اقتصادی)

ü امت اسلامی( مقامت اسلامی، قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی، وحدت میان شیعه و سنی)

ü وحدت ملی و نقش مردم در نظام اسلامی( مردم سالاری دینی، جمهوریت نظام)

ü سبک زندگی مسلمان( انقلابی بودن، معنویت، روحیه جهادی و پرهیز از تنبلی، فرهنگ ایثار و شهادت طلبی و فرهنگ هزینه دادن برای انقلاب اسلامی)

ü تفکر و آزاد اندیشی( فرهنگ گفتگو، توسعه تعاملات اجتماعی، فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، توسعه فرهنگ نقد)

ü استکبار ستیزی( جنگ تمام عیار و هر لحظه با نظام سلطه)

ü عدالت اجتماعی و اقتصادی( مبارزه با مفاسد اقتصادی و اجتماعی، روحیه خدمت رسانی و رفع محرومیت)

ü پیشرفت علمی ( اقتدار علمی، توسعه مبتنی بر دانش، اقتصاد دانش بنیان، اصلاح نظام آموزش عالی)

ü 1 احساس مسئولیت اجتماعی( روحیه امر به معروف و نهی از منکر، حساس بودن نسبت به آسیب های فرهنگی و اجتماعی، حضور در صحنه، موضع گیری به موقع)

ü دانشگاه اسلامی+ ارتباط حوزه و دانشگاه

ü خانواده و ازدیاد جمعیت

ü نفوذ در ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و امنیتی